EFEKT DOMINA - ZAKŁÓCENIA W ŁAŃCUCHACH DOSTAW

Wstęp: Artykuł poświęcony jest zagadnieniu zakłóceń rozchodzących się wzdłuż łańcuchów dostaw. W dzisiejszym turbulentnym otoczeniu, przedsiębiorstwa narażone są na wzrastającą liczbę wewnętrznych i zewnętrznych zagrożeń. Niepożądane zdarzenia mogą być przyczyną poważnych strat w procesach i powodować efekt domina. W kontekście ciągłości działania i zarządzania ryzykiem, interesujące jest zaobserwowanie jaki kierunek mają najczęstsze zakłócenia (w dół czy w górę łańcucha dostaw) oraz jaka jest sekwencja zakłócanych procesów w łańcuchach dostaw w sytuacji kryzysowej.

Metody: Badanie zaprojektowano dwukierunkowo. W pierwszej kolejności przeprowadzono analizę literatury przedmiotu dotyczącą problematyki efektu domina w łańcuchach dostaw. Wykorzystano w tym celu metodę analizy źródeł wtórnych. W drugim etapie zrealizowano badanie ankietowe, które objęło 202 dużych przedsiębiorstw produkcyjnych funkcjonujących w Polsce. Operat losowania stanowiła baza największych polskich przedsiębiorstw z tzw. Listy 500 według „Rzeczpospolitej” oraz baza Bisnode.

Rezultaty: Zebrane dane zaprezentowane zostały w kilku tabelach. Ich analiza pozwoliła odpowiedzieć na postawione pytania badawcze. Zidentyfikowano najpoważniej zakłócane procesy łańcuchów dostaw, kierunek rozchodzenia się zakłóceń, wpływ zakłóceń na procesy klientów i dostawców a także rodzaje ryzyka zaburzające poszczególne procesy najpoważniej. Procesy łańcucha dostaw określono wykorzystując model łańcucha dostaw GSCF.

Wnioski: Efekt domina wystąpił w przypadku 95% analizowanych łańcuchów dostaw. Badania pokazują, że każdy proces łańcucha dostaw może stanowić epicentrum negatywnych skutków. Według respondentów, najpoważniejsze zakłócenia w ostatnich trzech latach dotyczyły bezpośrednio procesu produkcji. Zakłócenia te są też najczęściej bezpośrednim źródłem ryzyka dla skutecznego funkcjonowania innych procesów w przedsiębiorstwie. Zakłócenia rozprzestrzeniają się w łańcuchach dostaw wielokierunkowo. Niepewność otoczenia zewnętrznego jest dla firm szczególnie trudna do zarządzania. Zagrożenia pochodzące z makro otoczenia najczęściej bowiem w najpoważniejszy sposób zakłócały procesy badanych przedsiębiorstw, a w szczególności ich logistykę zaopatrzenia. Zakłócenia w zakupach i procesie zarządzania relacjami z dostawcami w najpoważniejszy sposób wpływają na procesy dostawców i klientów.