WPŁYW WIELKOŚCI DOSTAW NA POZIOM OBSŁUGI W SYSTEMIE ODNAWIANIA ZAPASU OPARTYM NA POZIOMIE INFORMACYJNYM DLA NIETYPOWYCH ROZKŁADÓW POPYTU

Wstęp: Jednym z dwóch klasycznych systemów odnawiania zapasu jest system oparty na poziomie informacyjnym, w którym zamówienie o stałej wielkości Q jest składane po osiągnięciu przez dostępny zapas poziomu B (poziomu informacyjnego, punktu ponownego zamówienia). Znana jest prosta zależność pomiędzy wartością poziomu informacyjnego B, a poziomem obsługi, najczęściej definiowanym jako prawdopodobieństwo obsłużenia popytu (POP) w danym cyklu uzupełniania zapasu. Zagadnienie komplikuje się jednak w przypadku, gdy rozkład częstości występowania popytu jest nietypowy i odbiega znacząco od normalnego, co jest charakterystyczne zwłaszcza w przypadku dóbr wolno rotujących. Ujawnia się tu istotny wpływ wielkości zamówienia na rzeczywisty poziom zapasu, przy którym rozpoczyna się cykl uzupełnienia (niższy niż założony poziom B), co znajduje swoje odzwierciedlenie w niższym niż się oczekuje poziomie obsługi. Celem naukowym badań przedstawionych w artykule było objaśnienie (w oparciu o przestawione wyniki badań symulacyjnych) obserwowanego zjawiska oraz przedstawienie rekomendacji dla wyznaczania wielkości dostaw, które w najmniejszym stopniu wpływają na poziom obsługi.

Metody: Przedmiotem prezentowanych badań było zidentyfikowanie skali zjawiska na wybranym przykładzie nietypowego rozkładu popytu. Dla wyznaczenia wpływu wielkości dostawy Q na wielkość różnicy Δ pomiędzy poziomem informacyjnym B (którego osiągnięcie lub zejście poniżej stanowi sygnał do złożenia zamówienia), a rzeczywistym poziomem zapasu w chwili rozpoczęcia cyklu uzupełnienia, przeprowadzono badania symulacyjne wykorzystując do tego autorskie narzędzie wykonane w arkuszu kalkulacyjnym EXCEL. Ponieważ stosunkowo niewielka skala zmienności różnicy Δ w funkcji wielkości zamówienia Q nie tłumaczy obserwowanej skali zmian poziomu obsługi, postawiono i potwierdzono (drogą badań symulacyjnych) hipotezę, zgodnie z którą prawdopodobieństwo wystąpienia braku zapasu (lub przynajmniej sytuacji, w której zapas jest równy zero) w dwóch następujących po sobie cyklach uzupełnienia zależy od przebiegu zależności różnicy Δ od różnicy pomiędzy poziomami S i B stanowiącymi parametry sterujące odnawianiem zapasu w systemie BS, będącym jednym z systemów klasy MIN-MAX.

Wyniki: Przedstawiono wyniki badań wpływu wielkości dostawy Q na poziom obsługi POP Wykazano konieczność uwzględnienia przy wyznaczaniu wielkości dostawy Q różnicy Δ i jej zależności od różnicy pomiędzy poziomami S i B stanowiącymi parametry sterujące odnawianiem zapasu w systemie BS. Zaproponowano sposób postępowania pozwalający na unikanie zwiększonego ryzyka wystąpienia braku zapasu w dwóch następujących po sobie cyklach uzupełnienia, przekładającego się na obniżenie poziomu obsługi.

Wnioski: Przedstawione w artykule wyniki badań, a także proponowany sposób postępowania pozwolą na określenie właściwych wielkości dostaw przy odnawianiu zapasu w systemie opartym na poziomie informacyjnym (BQ), zwłaszcza w przypadku nietypowych rozkładów częstości występowania popytu. Umożliwi to unikanie takich wielkości dostaw, które rodzą ryzyko obniżenia poziomu obsługi. Dalszych prac wymaga opracowanie kompleksowego modelu określania oczekiwanego poziomu obsługi w funkcji wielkości dostawy.