WSPÓŁPRACA I RYZYKO WSPÓŁPRACY W MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTWACH TECHNOLOGICZNYCH

Wstęp: Pomimo relatywnie niskiego potencjału ekonomicznego i umiarkowanej skali działalności każdej pojedynczej firmy, w swojej masie małe i średnie przedsiębiorstwa (MSP) we wszystkich rozwiniętych krajach wytwarzają znaczącą część realnego Produktu Krajowego Brutto (PKB). MSP są również w imponujący sposób otwarte na nowe rozwiązania techniczne i technologiczne, postrzegając innowacje jako wyzwanie oraz szansę. W poszukiwaniu takich rozwiązań, jak również  w procesach ich wdrażania, MSP skazane są na współpracę z licznymi partnerami o różnym statusie prawnym, z różnych sektorów, o zróżnicowanej kulturze biznesowej i różnym podejściu do współpracy. Niejednokrotnie taka współpraca staje się dla nich źródłem problemów, a nawet zagrożeń.

Metody: W pierwszej części artykułu zawarto przegląd literatury przedmiotu oraz  identyfikację i ramową taksonomię obszarów ryzyka współpracy. Druga część zawiera prezentację i dyskusję wybranych wyników badań własnych autorów przeprowadzonych w drugiej połowie 2016 roku na próbie ponad 300 firm z grupy małych i średnich przedsiębiorstw technologicznych (MSPT), wybranych na podstawie określonych filtrów. Celem badań była analiza środowisk współpracy MSPT, ich podejścia do współpracy, oraz postrzegania problematyki ryzyka we współpracy.

Wyniki: Analiza obszarów niepewności w otoczeniu MSPT oraz form współpracy pozwoliła zidentyfikować grupę ryzyk mogących wynikać ze współpracy, które ujęto w dwie kategorie: mające charakter ogólny, występujące w każdym MSP, oraz charakterystyczne dla specyfiki MSPT, związane z pozyskiwaniem nowych technologii, współpracą z uczelniami wyższymi, jednostkami badawczo-rozwojowymi, oraz ośrodkami wspierającymi przedsiębiorczość i powołanymi w celu ułatwiania transferu technologii. Badania – uwzględniając silną specyfikę MSPT – dostarczyły interesujących informacji dotyczących typowych sposobów pozyskiwania nowych technologii, kierunków współpracy i relacji z partnerami, oraz czynników i ekspozycji na ryzyko.

Wnioski: Artykuł zwraca uwagę na szereg problemów odnoszących się do współpracy MSPT z partnerami w pozyskiwaniu i wdrażaniu nowych technologii. Mając pewne trudności z kontaktami z dużymi jednostkami, MSPT preferują rozwiązania własne i współpracę z firmami o zbliżonej wielkości. To oczywiście nakłada pewne ograniczenia w doborze partnerów a także na dostępność rozwiązań, czyniąc relacje trudniejszymi i bardziej złożonymi. Z przeprowadzonych wywiadów wynika również, że większość MSPT generalnie nie uważa wrażliwości i ekspozycji na ryzyko współpracy za znaczący problem w swojej działalności, jakkolwiek niektóre czynniki ryzyka – np.  kwestie prawne czy „miękkie”  kompetencje partnerów uznają za istotne. Dalsze badania mogłyby dotyczyć niskiej efektywności współpracy pomiędzy MSPT i instytucjami stanowiącymi naturalne źródło innowacyjnych rozwiązań i powołanych dla zapewniania wsparcia dla tego sektora.