MODEL WPŁYWU PARAMETRÓW STERUJĄCYCH ODNAWIANIEM ZAPASÓW W PRZEGLĄDZIE CIĄGŁYM TYPU MIN-MAX (BS) NA RZECZYWISTY POZIOM ICH DOSTĘPNOŚCI

Wstep: Zarządzanie zapasami w warunkach losowych zmian popytu jest wciąż - mimo rozwoju alternatywnych koncepcji zarządzania przepływem dóbr - ważnym zagadnieniem zarówno z punktu widzenia kosztów utrzymania i uzupełniania zapasów, jak i poziomu obsługi mierzonego poziomem dostępności zapasu. Istnieje szereg systemów uzupełniania zapasu w takich warunkach, przy czym stanowią one najczęściej rozwinięcie dwóch podstawowych: systemu opartego na punkcie ponownego zamówienia oraz opartego na przeglądzie okresowym. Artykuł odnosi się do pierwszego z nich, systemu BS (min-max), w którym zamówienie składane jest po osiągnięciu przez dostępny zapas poziomu B (poziomu informacyjnego, punktu ponownego zamówienia), w wielkości stanowiącej uzupełnienie do poziomu S. System ten jest bardzo często stosowany w praktyce gospodarczej. Obserwacje prowadzone w rzeczywistych warunkach wskazują konieczność udoskonalania klasycznych modeli opisujących ten system. Wynika to m. in. z tego, że rzeczywisty poziom dostępnego zapasu w chwili rozpoczęcia cyklu uzupełnienia może być znacząco niższy od poziomu B, co skutkuje niższymi od oczekiwanych poziomami obsługi klienta. Uwzględnienie tego zjawiska poprzez modelowe wyznaczanie dystrybuanty obserwowanej różnicy pozwala na poprawny dobór parametrów sterujących omawianym systemem odnawiania zapasu i - tym samym - osiągnięcie oczekiwanych efektów ekonomicznych.

Metody: Przedmiotem prezentowanych badań było stworzenie modelu matematycznego pozwalającego na wyznaczanie poziomu informacyjnego w tzw. systemie BS (inaczej min-max) odnawiania zapasu uwzględniającego różnicę pomiędzy wyznaczonym poziomem B, a rzeczywistym poziomem zapasu w chwili rozpoczęcia cyklu uzupełnienia. Dla wyznaczenia wpływu różnych czynników, m. in. parametrów rozkładu popytu w przyjętej jednostce czasu oraz różnicy pomiędzy poziomami S (max) oraz B (min), opracowano dedykowane narzędzie (symulator w arkuszu kalkulacyjnym EXCEL) pozwalające na określenie rozkładu częstości występowania wartości. Następnie opracowano i zaimplementowano w odrębnym arkuszu EXCEL model matematyczny pozwalający na wyznaczanie tego rozkładu i jego parametrów, jako funkcji różnicy  r=S-B dla praktycznie dowolnego rozkładu popytu.

Wyniki: Wykazano konieczność uwzględnienia przy wyznaczaniu parametrów sterujących odnawianiem zapasu w systemie BS rozkładu różnicy   pomiędzy poziomem informacyjnym B (którego osiągnięcie lub zejście poniżej niego stanowi sygnał do złożenia zamówienia), a rzeczywistym poziomem zapasu w chwili rozpoczęcia cyklu uzupełnienia. Opracowano i wykorzystano do obliczeń model matematyczny pozwalający na wyznaczenie rozkładu częstości występowania i dystrybuanty wielkości w zależności od parametrów rozkładu popytu oraz różnicy r pomiędzy poziomami S (max) oraz B(min). Stwierdzono wysoką zgodność wyników otrzymanych z obliczeń modelowych z wynikami otrzymanymi w drodze symulacji, imitującej rzeczywiste zdarzenia.

Wnioski: Przedstawiony w artykule model pozwoli na bardziej precyzyjne wyznaczanie parametrów sterujących systemem BS, gwarantujących zachowanie wymaganego poziomu obsługi oraz uwarunkowań dotyczących wielkości dostaw. Dalszych prac wymaga opracowanie efektywnego modelowego rozwiązania przedstawionej w artykule ogólnej postaci formuły na obliczenie parametru B w funkcji wymaganego poziomu obsługi) oraz parametru S w zależności od wyznaczonej (np. ekonomicznej) średniej wielkości dostawy.